হাঁহবোৰ স্বাস্থ্যৱান ৰখাৰ বাবে প্ৰথমতে ৰোগৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ প্ৰতিহত কৰিবলৈ প্ৰয়োজনীয় পদক্ষেপ লোৱাপ্ৰয়োজন, আৰু হাঁহ সংক্ৰমিত হোৱা প্ৰতিহত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত, মৃত্যু আৰু ৰোগ হ্ৰাস কৰিবলৈ উপযুক্ত চিকিৎসা প্ৰদান কৰা। নিম্নলিখিত নিৰ্দেশনাবোৰ ডাঙৰ হাঁহৰ জাকৰ কথা মনত ৰাখি বিকশিত কৰা হৈছিল, কিন্তু সেইবোৰ সৰু জাকৰ ক্ষেত্ৰতো প্ৰযোজ্য।
ৰোগ প্ৰতিৰোধ হাঁহৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ, আৰু সাধাৰণতে কুকুৰা পালনৰ ক্ষেত্ৰত, কুকুৰাৰ ৰোগৰ ওপৰত মানক পাঠ্যপুথি আৰু অন্যান্য সম্পৰ্কিত প্ৰকাশনত অধিক বিতংভাৱে আলোচনা কৰা হয়, যাৰ কিছুমান এই স্থানত উল্লেখ কৰা হৈছে (হাঁহৰ প্ৰকাশন)। হাঁহবোৰ ৰোগত আক্ৰান্ত হোৱাপ্ৰতিহত কৰিবলৈ তত্ত্বাৱধায়কসকলে তিনিটা মুখ্য ক্ষেত্ৰত অধ্যৱসায়ী হ'ব লাগিব।
1. এক জৈৱ সুৰক্ষা কাৰ্যসূচী স্থাপন আৰু বাহাল ৰাখিব যি হাঁহ ৰখা চৌহদত ৰোগৰ প্ৰৱৰ্তন প্ৰতিহত কৰিব। ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত থাকে সংক্ৰামক এজেণ্টৰ যিকোনো সাম্ভাব্য উৎস, যেনে জীৱিত হাঁহ, অন্যান্য কুকুৰা বা জন্তুৰ নামভৰ্তি নিষিদ্ধ কৰা। যিবোৰ ক্ষেত্ৰত খেতিপথাৰলৈ জীৱিত হাঁহ অনাপ্ৰয়োজন হয়, হাঁহবোৰ এক প্ৰতিষ্ঠিত ৰোগ-মুক্ত উৎসৰ হ'ব লাগিব, আৰু ফাৰ্ম চৌহদত ৰখাৰ আগতে পৰ্যৱেক্ষণৰ বাবে সংৰক্ষণ কৰিব লাগিব। মানুহ, ট্ৰাক, কুকুৰা ক্ৰেট আৰু সঁজুলিৰ দৰে সংক্ৰামক সামগ্ৰীৰ সাম্ভাব্য বাহকৰ প্ৰৱেশ অস্বীকাৰ কৰিব লাগিব যদিহে উপযুক্ত বীজাণুমুক্তকৰণ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা নহয়। হাঁহৰ তত্ত্বাৱধায়কসকলে কাপোৰ আৰু বুট সলনি কৰিব লাগে আৰু চৌহদ বা অট্টালিকাত প্ৰৱেশ কৰাৰ পিছত বীজাণুনাশক ভৰিৰ গা ধোৱা ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে।
2. জ্ঞাত সংক্ৰামক ৰোগৰ বিৰুদ্ধে হাঁহক টিকাকৰণ কৰক। বহুক্ষেত্ৰত সঠিক সময়ত উপযুক্ত ভেকছিন বা বেক্টেৰিন প্ৰয়োগ কৰাৰ দ্বাৰা সাধাৰণ হাঁহৰ ৰোগৰ বিৰুদ্ধে উচ্চ স্তৰৰ সুৰক্ষা প্ৰদান কৰিব পাৰি। অধিক তথ্যৰ বাবে হাঁহৰ জৈৱবিজ্ঞান চাওক।
3. পাৰিপাৰ্শ্বিক চাপ হ্ৰাস কৰক যাৰ ফলত হাঁহসংক্ৰমণৰ প্ৰতি সংবেদনশীল হ'ব পাৰে। ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত আছে সঠিক আৱাস, ব্যৱস্থাপনা, বায়ু চলাচল আৰু পুষ্টি প্ৰদান কৰা, এই স্থানৰ আন ঠাইত আলোচনা কৰা।
হাঁহৰ সাধাৰণ ৰোগ :-
ডাক ভাইৰাছ হেপাটাইটিছ (Duck Virus hepatitis)
হাঁহৰ ভাইৰাছ হেপাটাইটিছ হৈছে 1-28 দিন বয়সৰ ডেকা হাঁহৰ পোৱালিৰ এক অতি মাৰাত্মক সংক্ৰামক ৰোগ। সৰু বয়সত হাঁহৰ পোৱালীবোৰ আটাইতকৈ সংবেদনশীল হয় আৰু ডাঙৰ হোৱাৰ লগে লগে লাহে অধিক প্ৰতিৰোধী হৈ পৰে। 4 সপ্তাহৰ অধিক বয়সৰ হাঁহৰ পোৱালিৰ ক্ষেত্ৰত এই ৰোগ খুব কমদেখা যায়। ৰোগৰ আৰম্ভণি অতি দ্ৰুত হয়, ই জাকৰ মাজেৰে দ্ৰুতগতিত বিয়পে আৰু 90% লৈকে মৃত্যুৰ কাৰণ হ'ব পাৰে। ৰুগীয়া হাঁহৰ পোৱালীবোৰৰ ভৰিৰ স্পাস্মোডিক সংকোচন হয় আৰু এক সাধাৰণ "খিলান-পিছফালৰ" স্থিতিত এঘণ্টাৰ ভিতৰত মৃত্যু হয়। যকৃতডাঙৰ হয় আৰু হেমৰেজিক দাগ দেখা যায়। এই ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰিবলৈ, বয়সৰ গোটবোৰ পৃথক কৰি ৰাখিব আৰু প্ৰজননকাৰী হাঁহবোৰক ক্ষীণ জীৱিত ভাইৰাছ হাঁহৰ হেপাটাইটিছ ভেকছিনৰ সৈতে টিকাকৰণ কৰিব (মাতৃপ্ৰতিৰোধী হাঁহৰ পোৱালি প্ৰস্তুত কৰিবলৈ)।
হাঁহৰ প্লেগ - হাঁহৰ ভাইৰাছ এণ্টেৰাইটিছ (Duck Plague - Duck Virus Enteritis)
হাঁহৰ ভাইৰাছ এণ্টেৰাইটিছ হৈছে হাৰপিছ ভাইৰাছৰ ফলত হোৱা জলকুকুৰাৰ এক তীব্ৰ, সংক্ৰামক, অত্যাধিক মাৰাত্মক ৰোগ। এই ৰোগে পৰিপক্ক হাঁহক প্ৰভাৱিত কৰাৰ সম্ভাৱনা অধিক, কিন্তু সৰু হাঁহৰ ক্ষেত্ৰতো দেখা যায়। প্ৰভাৱিত চৰাইবোৰে লেহেম, ৰফলড পালক, সেউজীয়া-হালধীয়া ডায়েৰিয়া প্ৰদৰ্শন কৰে যি কেতিয়াবা তেজৰ দাগ হয়। মৃত চৰাইবোৰৰ প্ৰায়ে ভেণ্টৰ চাৰিওফালে তেজৰ দাগ থকা পালক থাকে আৰু নাকৰ পৰা তেজ ওলাই থাকে। গোটেই শৰীৰত কলাত ৰক্তক্ষৰণ পোৱা যাব পাৰে। খাদ্যনলী আৰু অন্ত্ৰৰ শ্লেষ্মা আৱৰণৰ বিস্ফোৰণকাৰী ঘাঁ হৈছে ৰোগটোৰ বিশেষ লক্ষণ। ক্ল'আকাত নেক্ৰোটিক ফলক দেখা যাব পাৰে। ক্ষীণ জীৱিত হাঁহৰ ভাইৰাছ এণ্টেৰাইটিছ ভেকছিনৰ সৈতে ব্ৰিডাৰ হাঁহৰ নিয়মীয়া টিকাকৰণে পৰ্যাপ্ত সুৰক্ষা প্ৰদান কৰে।
ৰিমেৰেলা এনাটিপেষ্টিফাৰ সংক্ৰমণ (Riemerella anatipestifer Infection)
হাঁহৰ এই বেক্টেৰিয়াজনিত ৰোগক পেষ্টুৰেলা এনাটিপেষ্টিফাৰ সংক্ৰমণ, সংক্ৰামক চেৰোচাইটিছ আৰু নিউ ডাক ৰোগ বুলিও কোৱা হয়। এনাটিপেষ্টিফাৰ সংক্ৰমণৰ ফলত উচ্চ মৃত্যু, ওজন হ্ৰাস আৰু নিন্দা হয়। তীব্ৰ ৰূপত, তালিকাবিহীনতা, চকুৰ স্ৰাৱ আৰু ডায়েৰিয়া সাধাৰণতে দেখা যায়। হাঁহে সমন্বয়ন, মূৰ জোকাৰি আৰু ডিঙি পাক খোৱা দেখুৱায়। চৰাইবোৰ সাধাৰণতে তেওঁলোকৰ পিঠিত পোৱা যায়, তেওঁলোকৰ ভৰি ৰখা হয়। মৃত চৰাইবোৰত পোৱা সাধাৰণ ঘাঁবোৰ হৈছে সংক্ৰমিত বায়ুথলী, হৃদযন্ত্ৰ আৰু যকৃত আৱৰি থকা আৱৰণ, আৰু মেনিনজাইটিছ। প্ৰতিৰোধমূলক ব্যৱস্থাপনা আৰু টিকাকৰণ হৈছে নিয়ন্ত্ৰণৰ কাৰ্যকৰী উপায়। পেনিচিলিন, এনৰোফ্লোক্সাচিন আৰু ছালফাডিমেথোক্সিন-অৰ্মেটোপ্ৰিম (খাদ্যত 0.04-0.08%) মৃত্যুহাৰ হ্ৰাস কৰাত কাৰ্যকৰী।
এভিয়ান কলেৰা (Avian Cholera)
পেষ্টুৰেলা মাল্টোচিডা বেক্টেৰিয়াৰ দ্বাৰা হোৱা এভিয়ান কলেৰা, যাক কুকুৰা কলেৰা বুলিও কোৱা হয়, ঘৰুৱা হাঁহৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰোগ, আৰু এছিয়াৰ কিছুমান অঞ্চলত হাঁহৰ এক বিশেষভাৱে অসুবিধাজনক ৰোগ। এই ৰোগটো দুৰ্বল অনাময়, আৰু হাঁহৰ কলমত থিয় হৈ থকা পানীৰ সৈতে সম্পৰ্কিত। লক্ষণবোৰৰ ভিতৰত আছে ভোক নোহোৱা, মুখৰ পৰা শ্লেষ্মা স্ৰাৱ, ডায়েৰিয়া, আৰু ব্ৰিডাৰ হাঁহৰ ক্ষেত্ৰত, শ্ৰমকৰা উশাহ। মৃত চৰাইৰ ক্ষেত্ৰত পোৱা ঘাঁবোৰৰ ভিতৰত আছে হৃদযন্ত্ৰৰ পেশীৰ ৰক্তক্ষৰণ, মেচেণ্টেৰী আৰু পেটৰ চৰ্বি। যকৃত ডাঙৰ, তামৰ ৰঙৰ আৰু শুকান (সহজে খহি পৰে)। যকৃতত পিনপইণ্ট হুইটিচ দাগ দেখা যাব পাৰে। ভাল অনাময় পদ্ধতিয়ে এই ৰোগপ্ৰতিৰোধ ৰখাৰ দিশত বহুদূৰ আগুৱাই যায়। চালফাডিমেথোক্সিন-অৰ্মেটোপ্ৰিম (0.02-0.04%) আৰু ক্ল'ৰ্টেট্ৰাচাইক্লিন (0.044%) খাদ্যত দিয়া হৈছে কাৰ্যকৰী চিকিৎসা।
কলিবাচিলোচিছ (Colibacillosis)
এচেৰিচিয়া কোলাইৰ ফলত হোৱা কুকুৰাৰ এই সচৰাচৰ সংক্ৰমণৰ ফলত পোৱালি উলিওৱা, কুহুমৰ থলীৰ সংক্ৰমণ (ওমফেলাইটিছ), 2-8 সপ্তাহ বয়সৰ হাঁহৰ চেপ্টিচেমিয়া (তেজৰ প্ৰবাহত বেক্টেৰিয়াৰ আক্ৰমণ) আৰু ব্ৰিডাৰ হাঁহৰ চেলপিংগাইটিছ আৰু পেৰিটোনাইটিছ হয়। বজাৰৰ হাঁহৰ ক্ষেত্ৰত, ই. কোলাই সংক্ৰমণে ৰিমেৰেলা এনাটিপেষ্টিফাৰ সংক্ৰমণত দেখা পোৱাঘাতৰ দৰে একে ঘা ঁ উৎপন্ন কৰে (ওপৰত চাওক)। ভাল অনাময় আৰু ব্যৱস্থাপনা হৈছে গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰতিৰোধমূলক ব্যৱস্থা। চালফাডিমেথোক্সিন-অৰ্মেটোপ্ৰিম (0.04-0.08%) আৰু ক্লোৰোটেট্ৰাচাইক্লিন (0.044%) খাদ্যত এই ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায়ক হয়।
এস্পাৰগিলোচিছ (Aspergillosis)
এই স্থিতি তেতিয়া হয় যেতিয়া হাঁহে ছাঁচ (ভেঁকুৰ) এস্পাৰগিলাছ (এস্পাৰগিলাছ ফুমিগাটাছ হৈছে সাধাৰণ প্ৰজাতি) দ্বাৰা উৎপন্ন হোৱা বীজাণু উশাহত লয় যি সেমেকা খড় বা খাদ্যত বৃদ্ধি হয়। এই উশাহত লোৱা বীজাণুবোৰে হাঁওফাঁও আৰু বায়ুথলীত একাধিক নোডুল বা প্লেক সৃষ্টি কৰে। সাধাৰণ লক্ষণবোৰৰ ভিতৰত আছে হাহাকাৰ, তালিকাবিহীনতা আৰু ডিহাইড্ৰেচন। এই ৰোগটো তলত বৰ্ণনা কৰা এফ্লাটক্সিন বিষক্ৰিয়াৰ সৈতে বিভ্ৰান্ত হ'ব নালাগে। এস্পাৰগিলোচিছ প্ৰতিৰোধ কৰাৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ সমাধান হ'ল মোল্ডি ষ্ট্ৰা ব্যৱহাৰ কৰা পৰিহাৰ কৰা আৰু খাদ্য তিতি যোৱাপ্ৰতিহত কৰা।
বিষাক্ত পদাৰ্থ (Toxins)
হাঁহবোৰ বিশেষকৈ কিছুমান বিষাক্ত পদাৰ্থৰ প্ৰতি সংবেদনশীল, আৰু কিছুমান ক্ষেত্ৰত কুকুৰা বা টাৰ্কীতকৈ অধিক। সেয়েহে, হাঁহৰ তত্ত্বাৱধায়কসকলে হাঁহবোৰক এই বিষাক্ত পদাৰ্থবোৰ খোৱা বা সংস্পৰ্শলৈ অহা প্ৰতিহত কৰিবলৈ বিশেষভাৱে অধ্যৱসায়ী হ'ব লাগিব।
এফ্লাটক্সিন বিষক্ৰিয়া (Aflatoxin poisoning)
শস্য চপোৱাৰ আগতে আৰু পিছত খাদ্যশস্য আৰু তৈলবীজৰ ওপৰত গজা ছাঁচ (ভেঁকুৰ)ৰ ফলত কেইবাটাও বিষাক্ত পদাৰ্থ উৎপন্ন হয় যি হাঁহৰ বাবে বিশেষভাৱে ক্ষতিকাৰক। এতিয়ালৈকে এই পদাৰ্থবোৰৰ ভিতৰত আটাইতকৈ বিষাক্ত হৈছে এফ্লাটক্সিন নামৰ বিষাক্ত পদাৰ্থৰ এটা গোট। এস্পাৰগিলাছ ফ্লেভাছ আৰু এস্পাৰগিলাছ পৰজীৱী ছাঁচৰ দ্বাৰা আফ্লাটক্সিন প্ৰস্তুত কৰা হয়। হাঁহবোৰ এই বিষাক্ত পদাৰ্থবোৰৰ প্ৰতি অত্যন্ত সংবেদনশীল। অতি কম পৰিমাণে উচ্চ মৃত্যুৰ কাৰণ হ'ব। তিতা শস্য চপোৱাপৰিস্থিতিয়ে এই ছাঁচৰ বিকাশত উদগনি দিয়ে।
বটুলিজম (Botulism)
যিবোৰ হাঁহে স্থিৰ পুখুৰী বা আন স্থানত প্ৰৱেশ কৰে য'ত ক্ষয়হোৱা জৈৱিক পদাৰ্থ (বিশেষকৈ জন্তুৰ মৃতদেহ) পোৱা যায়, ক্লষ্ট্ৰিডিয়াম বটুলিনম বেক্টেৰিয়াৰ দ্বাৰা উৎপন্ন হোৱা বিষাক্ত পদাৰ্থ গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। এই এনাৰোবিক বীজাণু সৃষ্টিকাৰী বেক্টেৰিয়াৰ বিকাশৰ বাবে উষ্ণতা আৰু অন্যান্য স্থিতি সঠিক হ'লে এনে হয়। বটুলিজমৰ ফলত ডিঙি (লিম্বাৰনেক), ভৰি আৰু পাখিৰ প্ৰগতিশীল ঢিলা (লেম্প) পক্ষাঘাত হয়। প্ৰভাৱিত হাঁহবোৰ সাধাৰণতে 24-48 ঘণ্টাৰ ভিতৰত কোমাত মৰে।
কেষ্টৰ বীন বিষক্ৰিয়া (Castor bean poisoning)
টেক্সাছত কেষ্টৰ বীন (ৰিচিনাছ সাম্যবাদ) সেৱন কৰাৰ ফলত বনৰীয়া হাঁহৰ উচ্চ মৃত্যুৰ ঘটনা প্ৰতিবেদিত হৈছে। কেষ্টৰ বীনত ৰিচিন থাকে, যি হৈছে মানুহ আৰু ঘৰুৱা জন্তুৰ বিষাক্ততা সৃষ্টি কৰা এক টক্সএলবামিন।
ৰেপচিড আহাৰ (Rapeseed Meal)
কিছুমান পুৰণি প্ৰকাৰৰ ৰেপচিড আহাৰত কুকুৰা পালনৰ বাবে ক্ষতিকাৰক হ'ব পৰা পৰ্যাপ্ত উচ্চ স্তৰত ইৰুচিক এচিড আৰু গইট্ৰোজেন থাকে। কুকুৰা আৰু টাৰ্কীতকৈ হাঁহবোৰ এৰুচিক এচিডৰ প্ৰতি অধিক সংবেদনশীল। আনুবংশিকভাৱে উন্নত প্ৰকাৰৰ ৰেপচিড (কেনোলা)ত এই বিষাক্ত পদাৰ্থবোৰৰ যথেষ্ট নিম্ন স্তৰ থাকে। অৱশ্যে আনকি কেনোলা আহাৰবোৰো প্ৰথমে হাঁহৰ খাদ্যত বৃহৎ পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে হাঁহৰ ক্ষেত্ৰত পৰীক্ষা কৰিব লাগে।
কীটনাশক, নিগনিযুক্ত (Insecticides, rodenticides)
হাঁহৰ ৰক্ষকসকলে হাঁহৰ বাবে উপলব্ধ এলেকাত পোক-পতংগস্প্ৰে বা নিগনিৰ বিষ ব্যৱহাৰ নকৰিবলৈ যত্ন ল'ব লাগে, যিবোৰ হাঁহৰ বাবে ক্ষতিকাৰক বুলি জনা যায়। কিছুমান পতংগৰ স্প্ৰে হাঁহৰ বাবে অত্যাধিক বিষাক্ত, যেনে পেৰাথিয়ন আৰু ডায়েজিনন। হাঁহৰ চাৰিওফালে ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে সদায়কীটনাশকৰ পাত্ৰৰ নিৰ্দেশনাবোৰ সাৱধানে পঢ়ক। ৱাৰফাৰিন থকা নিগনিৰ বিষ, এণ্টিকোৱাগুলেণ্ট, যদি হাঁহে সেৱন কৰে, সিহঁতৰ ৰক্তক্ষৰণ ৰক্তক্ষৰণ হ'ব পাৰে।
0 Comments:
Post a Comment